Πώς να… πλαστογραφήσετε ένα έργο τέχνης!

Είναι καλλιτέχνες και εγκληματίες και δεν ντρέπονται να μοιραστούν τα… μυστικά της τέχνης τους –ακόμα και αν βρίσκονται πίσω από τα κάγκελα της φυλακής.

Δυο μεγάλοι πλαστογράφοι έργων τέχνης, ο κινέζος ζωγράφος Pei-Shen Qian που κατηγορείται για απάτη ύψους 33 εκατ. δολαρίων, και ο Wolfgang Beltracchi, που εκτίει ποινή κάθειρξης έξι ετών για απάτη, «μοιράζονται» στο BBC επτά μυστικά για την τέλεια πλαστογράφηση έργων τέχνης.

1. Χρειάζεται ένα πειστικό ιστορικό

H Helene Beltracchi ποζάρωντας ως η... γιαγιά της

 Ο Beltracchi και η σύζυγός του Helene έχουν χαρακτηριστεί ως «οι Μπόνυ και Κλάϊντ του κόσμου της τέχνης». Οι δυο τους έφτασαν σε ακραία σημεία προκειμένου να κάνουν τα πλαστογραφημένα έργα τους να μοιάζουν αληθινά, ισχυριζόμενοι ότι η Helene είχε κληρονομήσει την συλλογή της από την παππού της και πως ο παππούς της την είχε κρύψει από τους Ναζί στην εξοχική του κατοικία στην Γερμανία πριν τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το ζεύγος «έστησε» στη συνέχεια μια φωτογραφία που έμοιαζε να έχει τραβηχτεί το 1930, στην οποία η Helene πόζαρε ως η γιαγιά της, με τα πλαστογραφημένα έργα του Beltracchi να κρέμονται στον τοίχο. Η φωτογραφία τραβήχτηκε με μια παλαιά κάμερα και εμφανίστηκε σε προπολεμικό φωτογραφικό χαρτί για μεγαλύτερη αληθοφάνεια…

2. Τα σωστά υλικά

Το ζεύγος Beltracchi έφτιαξαν ετικέτες γκαλερί τέχνης για τα έργα τους, πεπαλαιώνοντάς τα με τσάι και καφέ, ενώ, σύμφωνα με το κατηγορητήριο, οι κατηγοροίμενοι «λέκιαζαν νεότερους καμβάδες με σακουλάκια του τσαγιού ώστε να δώσουν την ψευδή εμφάνιση ότι ήταν παλαιότερης ηλικίας απ’ όσο ήταν στην πραγματικότητα». Παράλληλα, «αγόρασαν παλαιά έπιπλα από παλιατζίδικα και άλλα μέρη ώστε να βγάλουν μέσα από τα έπιπλα αυτά τον μασονίτη, ένα κόντρα πλακέ που χρησιμοποιούνταν στα έπιπλα αυτά το οποίο χρησιμοποιούνταν επίσης από τους αφηρημένους εξπρεσιονιστές καλλιτέχνες το στυλ του οποίου μιμούνταν».

3. Προσεκτική επιλογή μπογιάς

Το κατηγορητήριο κατά του Qian αναφέρει ότι απέκτησε «παλαιές μπογιές που δημιουργήθηκαν την περίοδο που θα είχαν δημιουργηθεί και τα πλαστά έργα, εάν ήταν γνήσια». Οι Beltracchi έστελναν επίσης μπογιές σε εργαστήρια για να δουν αν ήταν διαθέσιμα την περίοδο των καλλιτεχνών τους οποίους πλαστογραφούσαν. Αυτό που τους πρόδωσε ήταν η χρωστική: μια γκαλερί ζήτησε χημικό έλεγχο ενός πίνακα που αποδίδονταν στον ολλανδό ζωγράφο Heinrich Campendonk, στον οποίον βρέθηκαν ίχνη λευκού τιτανίου, μιας χρωστικής που δεν χρησιμοποιούνταν όταν ζούσε ο καλλιτέχνης.

4. Σωστή παλαίωση

Ένας από τους κατηγορούμενους λέγεται πως «υπέβαλε πολλά από τα πλαστά έργα σε διάφορες διαδικασίες, όπως η θέρμανσή τους, η ψύξη τους και η έκθεσή τους σε εξωτερικές καιρικές συνθήκες» - μεταξύ άλλων θέρμαινε έναν πλαστό πίνακα με σεσουάρ για να τον κάνει να μοιάζει παλαιότερος. Οι Beltrachi επιτάχυναν τη διαδικασία της παλαίωσης χρησιμοποιώντας έναν αυτοσχέδιο φούρνο.

5. Προσοχή στη λεπτομέρεια

Η Helene Beltracchi έψαχνε στα παλιατζίδικα για κορνίζες που θα ταίριαζαν στην περίοδο των πλαστογραφημένων έργων του συζύγου της: το ζεύγος διέλυε τις κορνίζες και μάζευε την σκόνη από μέσα τους για να τη χρησιμοποιήσει στα τελειωμένα έργα. Ομοίως, στα αντικείμενα του Qian, σύμφωνα με το κατηγορητήριο, βρέθηκαν «κατάλογοι δημοπρασιών που περιείχαν έργα διάσημων αμερικανών αφηρημένων εξπρεσιονιστών καλλιτεχνών… και άλλα υλικά, όπως και ένας φάκελος με παλιά καρφιά που έφερε την σήμανση “Mark Rothko”, όλα για να βοηθήσουν τον Qian στη δημιουργία των πλαστών έργων».

6. Δανεική… εμπειρία

Σύμφωνα με το κατηγορητήριο, οι εναγόμενοι ερευνούσαν τις ζωές προσώπων του κόσμου της τέχνης, μεταξύ άλλων συλλεκτών και brokers, για να δημιουργήσουν μια ψευδή αλυσίδα ιδιοκτησίας. Αυτό περιελάμβανε έναν προσωπικό φίλο ενός εκ των συνωμοτών, έναν ισπανό συλλέκτη από τον οποίον πήραν συνέντευξη για τη ζωή του ώστε να δώσουν μεγαλύτερη αξιοπιστία στους ισχυρισμούς τους. Ομοίως, ο Beltracchi ανέφερε πως τα έργα του πωλήθηκαν κυρίως στη Βρετανία, την Αμερική και την Ιαπωνία από κορυφαίους dealers και δημοπράτες. Στους Sunday Times είχε πει πως «η πώληση πλαστών έργων είναι πανεύκολη. Αν έχουν πιστοποιητικό από ειδικούς, οι dealers δεν θα κάνουν και πολλές ερωτήσεις, ενώ οι ειδικοί, οι οποίοι είναι σε γενικές γραμμές αδιάφθοροι, απλά δεν καταφέρνουν να εντοπίσουν τα πλαστά μου διότι είναι τόσο καλά».

7. Πρωτοτυπία

Ο Beltracchi ισχυρίστηκε ότι ποτέ δεν αντέγραψε πίνακα, αλλά εντόπιζε τα κενά στο σύνολο του έργου ενός καλλιτέχνη και δημιουργούσε έναν «χαμένο» πίνακα που θα μπορούσε να υπάρχει. Απορροφούσε πλήρως το στυλ του καλλιτέχνη: όταν ζωγράφιζε ένα έργο, π.χ. του αριστερόχειρα Raoul Dufy, χρησιμοποιούσε το αριστερό του χέρι· όταν πλαστογραφούσε ένα έργο του Max Ernst, ο οποίος είχε ζωγράφιζε μεγάλο μέρος των έργων του στέκοντας σε ένα ξύλινο πάτωμα, τότε ζωγράφιζε σε μια ξύλινη γέφυρα έξω από το σπίτι του. Και ο κόσμος ήθελε να πιστέψει τον μύθο: ένα από τα πλαστογραφημένα έργα του Max Ernst εμφανίστηκε στο Metropolitan Museum of Art της Νέας Υόρκης, ενώ ένα άλλο πωλήθηκε προς 7 εκατ. δολάρια –και όταν ο ιδιοκτήτης του ανακάλυψε πως είναι πλαστό, αποφάσισε να το κρατήσει, λέγοντας πως ήταν ένας από τους καλύτερους Ernst που είχε δει ποτέ του!

Πηγή: BBC
Επιμέλεια: Α.Γ.Φ.